Biżuteria nomadów z Azji Centralnej

21/07/23 - 07/10/23

Biżuteria nomadów w Galerii YES

Od 21 lipca do 7 października w Galerii YES zagości wystawa biżuterii etnicznej pochodzącej z Uzbekistanu, Turkmenistanu i Afganistanu. Wszystkie obiekty pochodzące z XIX i XX wieku przywiezione zostały z licznych podróżny osobiście przez Marię Magdalenę Kwiatkiewicz – kolekcjonerkę, która podzieli się również barwnymi opowieściami o odwiedzanych krajach i poznawanych tam ludziach.

Wystawa biżuterii etnicznej z Azji Centralnej z kolekcji Marii Magdaleny Kwiatkiewicz ukazuje bogaty i reprezentatywny zbiór ozdób pochodzących z Turkmenistanu, Uzbekistanu i Afganistanu, zgromadzony podczas jej licznych podróży. Azja Centralna to wciąż mało znany region, którego dziedzictwo kulturowe ukształtowały przez tysiące lat różne cywilizacje, kultury i religie, Na dzisiejszą kulturę Azji Centralnej znaczny wpływ miały tradycja koczownicza i wierzenia narodów turkijskich oraz dominujący w tym regionie obecnie islam.

Tradycyjna biżuteria z tego regionu była wykonywana przede wszystkim dla kobiet ze srebra lub białego metalu i tworzyła często zestaw licznych ozdób, które towarzyszyły ich właścicielkom na różnych etapach życia. Poza swoją nadrzędną funkcją zdobniczą, określała status kobiety, jej pozycję w społeczności, a niejednokrotnie pełniła rolę ochronną przed „złym okiem”. Ozdoby z Azji Centralnej wyróżniają się znacznymi rozmiarami, dekoracyjnością i kameryzacją barwnych kamieni takich jak karneole czy lapis lazuli, a także zróżnicowaną ornamentyką opartą na motywach geometrycznych i roślinnych. Masywne, srebrne ozdoby stanowiły zabezpieczenie wielopokoleniowej rodziny i pełniły rolę pewnego kapitału, który można było zawsze w ciężkiej sytuacji wymienić na żywność lub inne dobra niezbędne do życia. Obecnie dominującą część produkcji biżuterii stanowią uboższe wyroby z białego srebrzonego metalu, zdobione szklanymi paciorkami. Dopełnieniem wystawy biżuterii etnicznej będą fotografie z podróży do Turkmenistanu autorstwa Marii Magdaleny Kwiatkiewicz, właścicielki kolekcji.

Wystawa „Biżuteria nomadów Azji Centralnej. Wystawa kolekcji Marii Magdaleny Kwiatkiewicz” w Galerii YES przy ul. Paderewskiego 7 potrwa od 21 lipca do 7 października 2023 roku, a wstęp na nią tradycyjnie bezpłatny.

 

Naszyjnik z amuletnicą, Uzbekistan, 1 poł. XX w.

Zawieszka, Turkmenistan, grupa Tekke, 2 poł. XIX w.

Amuletnica tumor, Uzbekistan, 2 poł. XIX w.

 

Kolczyki, Uzbekistan, pocz. XX w.

Ozdoba asyk, Turkmenistan, grupa Tekke, 2 poł. XIX w.

 

Tekst: Karolina Krzywicka, kuratorka wystawy
Zdjęcia: Alicja Iwańska

Karolina Krzywicka

Historyczka sztuki, menadżerka kultury, kustoszka w Muzeum Azji i Pacyfiku im. Andrzeja Wawrzyniaka w Warszawie. Badaczka i popularyzatorka biżuterii etnicznej Azji Centralnej, Azji Południowo-Zachodniej i Afryki Północnej. Autorka artykułów i katalogów wystaw poświęconych sztuce dekoracyjnej, tradycyjnym tkaninom, strojom i biżuterii etnicznej z krajów muzułmańskich. Kuratorka wystaw: Lazur i turkus. Tradycyjna ceramika uzbecka i tadżycka z kolekcji Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie (2011), Biżuteria etniczna Afganistanu (2012), Kolory życia. Suzani – haftowane tkaniny Azji Centralnej (2015), Turkmeni. Sztuka codzienności(2016) i Moc srebra. Tradycyjna biżuteria z krajów arabskich (2018).